NR Governance Kennisbank

De bestuurstaken van een pensioenfonds zijn veelomvattend. Onderwerpen als communicatie naar de deelnemers, rapportage naar externe toezichthouders, risicomanagement, vermogensbeheer en pensioenadministratie zijn belangrijke en tevens zeer complexe onderwerpen waar een bestuur eindverantwoordelijk voor is. Om een kwalitatief goede uitvoering te geven aan de diverse bestuurstaken is voor een bestuur goede bestuursondersteuning belangrijk.

Succesvolle en duurzame zakelijke relaties kenmerken zich door onderling vertrouwen. Vertrouwen kan hierbij worden gezien als ‘gestolde’ goede ervaringen in het nakomen van onderlinge afspraken. Goede afspraken vormen daarom een belangrijk startpunt van een langdurige samenwerkingsrelatie.

Hoe gaat u goed met toezichthouders en controleurs om? Van bestuurders wordt veel gevraagd. Toezichthouders en controleurs beseffen dat. Om onnodige toezichts- en controledruk te vermijden, is een open, constructieve en professionele houding van bestuurders van belang.

Communicatie vraagt om beleid. Een pensioenfonds kan zich simpelweg niet langer de ‘luxe’ permitteren om vooral reactief met communicatie om te gaan. Daarvoor gebeurt er te veel. En daarvoor spelen er te grote belangen. Met het communicatiebeleid bepaalt het pensioen-fondsbestuur de kaders waarbinnen de communicatie moet plaatsvinden. Gericht op de toekomst en gebaseerd op de ‘lessons learned’. Lees meer in dit document.

In dit document treft u een compilatie van ervaringen en best practices uit de praktijk van het besturen van pensioenfondsen.

Pensioenfondsbesturen moeten hun processen en hun organisatie zodanig inrichten dat die een beheerste en integere bedrijfsvoering waarborgen. 

Het werving- en selectieproces van een lid van het intern toezichtorgaan vraagt aandacht met betrekking tot voorbereiding en uitvoering. Deze checklist gaat in op de voorbereiding en uitvoering.

In de Nederlandse boardroom is te weinig oog voor de strategische potentie van digitalisering. Bestuurders en commissarissen zien vooral bedreigingen en weinig kansen. Verder ontbreekt het vaak aan inzicht en ervaring op dit terrein, zo blijkt uit de Nulmeting digitale transformatie. Een oproep uit de zaal tijdens de presentatie van de nulmeting: ‘Commissarissen zouden hun kleinkinderen moeten meenemen naar de vergadering.’

Cultuur en leiderschap zijn volgens PwC’s innovatieonderzoek de grootste uitdagingen om tot innovatie te komen. Niet vreemd, vindt Yvonne van Rooy, commissaris bij onder meer PwC, Philips Nederland en gehandicaptenorganisatie ’s Heeren Loo. ‘Want innovatie is gewoon een ander woord voor vernieuwen, voor veranderen. En veel mensen zijn van nature niet geneigd tot veranderen. Wil je mensen in een organisatie meenemen in die vernieuwing, dan is leiderschap nodig én ruimte om van onderop met vernieuwing te komen.’

Op 12 maart 2019 is het onderzoek "Nulmeting digitale transformatie in boardrooms in Nederland" overhandigd aan Hans de Boer. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Nationaal Register en Nederland ICT in samenwerking met VNO-NCW. 

ING heeft Herna Verhagen voorgedragen als nieuwe commissaris. De benoeming van de topvrouw van PostNL zal op 23 april worden voorgelegd aan de aandeelhouders en zal ingaan op 1 oktober 2019. Verhagen houdt al toezicht bij Rexel en Het Concertgebouw. 

Moet elke raad van commissarissen een lid met kennis van kunstmatige intelligentie in zijn of haar portefeuille hebben? Die vraag kwam aan bod tijdens het meest recente commissarissendebat van Deloitte. Catelijne Muller en Evert Haasdijk deelden hun visie op de kansen en uitdagingen van kunstmatige intelligentie in de bijeenkomst.

De nieuwe kijk op kwaliteit in de verpleeghuiszorg heeft ook consequenties voor de rol van intern toezichthouders. De NVTZ en onderzoekers van kennisorganisatie Vilans starten een verkenning die raden van toezicht van verpleeghuizen handvatten en inspiratie moet bieden. Monique Wijnties van de NVTZ licht toe.

Filia Kramp, coach en bestuursadviseur
Nieuwe toezichtfunctie: lid rvt Zorgspectrum, op voordracht Cliëntenraad

ICT kan de effectiviteit en kwaliteit van de commissaris positief beïnvloeden. Desondanks is het gebruik van ICT-middelen in toezichtsorganen nog altijd een 'ondergeschoven kindje', concludeert Mario Cosman, adviseur, interim manager en toezichthouder. Hij volgde recentelijk de opleiding Board Potentials/ Commissaris nieuwe Stijl en schreef in dat kader een artikel.

Commissarissen moeten in crisistijd beschikken over een goed gevoel voor timing: op het juiste moment dichter op het bestuur gaan zitten, maar ook weer terugkeren naar de reguliere toezichtmodus, zodra het kan, aldus Bert Venema, vennoot van Custom Management Interim Directeuren. 

Machiel Gosschalk, manager family business Next Gen bij EY, vergelijkt toezicht bij familiebedrijven als het hebben van een vriendin, of getrouwd zijn. ‘Ga je een relatie voor de lange of korte termijn aan?’ Ook pleit hij voor drie nieuwe vormen van governance bij familiebedrijven: ownership governance, family governance en corporate governance.

Hoe organiseer je goede feedback op een manier die recht doet aan de veiligheid van de bestuurder én van de feedbackgevers en toch zinvolle, toekomstgerichte feedback oplevert? Een beschouwing door Joukje van Leusen, executive consultant bij GITP. Over onder meer ‘responsible leadership’.

De Tweede Kamer nam 12 februari een motie aan. Corporate Governance Code moet meer MVO-bepalingen bevatten. De Nederlandse corporate governance code moet bepalen dat bestuurders en commissarissen regelmatig zowel binnen als buiten het bedrijf de dialoog aangaan over de invulling van langetermijnwaardecreatie en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).

Onze vaste boeken recensent Jacques Gerards (Best Advies) last dit keer het boek: Waarderend Toezicht, een vernieuwende kijk op de praktijk van bestuur en toezicht. Van Carla Dubbelaman en Rixt Heegsma. ‘Aanbevolen’, concludeert Jacques Gerards. ‘Het past goed in de actuele ontwikkeling van het toezicht: zichtbaar en in dialoog met betrokkenen.’ Al mist hij ook wel wat.

Na discussie rond KLM-topman Pieter Elbers en de geheime aankoop van aandelen door de staat, lijkt AirFrance-KLM in rustiger vaarwater beland. Toch is dat maar de vraag. Een (governance)-bespiegeling door Ellen de Kok, advocaat bij van Doorne

Digitalisering is allang geen nice to have meer, het is een noodzakelijke verandering om als organisatie bij te blijven. Sterker gesteld: zonder digitale transformatie heeft een organisatie hoogstwaarschijnlijk over enkele jaren geen bestaansrecht meer. BDO ontwikkelde een model waarin alle facetten van digitale transformatie samenkomen. John Hijmans, partner bij BDO, over onder meer de rol van de commissaris bij het transformatie vraagstuk: ‘Digitale transformatie afdoen als “alleen iets voor de IT- of R&D-afdeling” is meestal een garantie voor falend beleid.

Weet u nog? Midden jaren tachtig vorige eeuw. Best Shops in Town. Op etalageramen een blauw/witte sticker met het logo erop. Zodat je zeker wist dat het een goede winkel was. In steden met meer dan 50.000 inwoners werden marktonderzoeken gehouden. Via enquêtes geven de consumenten aan welke zaak zij de beste bakkerij, slagerij, boekhandel, enz. vonden. Naar aanleiding daarvan werden de Best Shops in de Town bepaald. Soms zie je de stickers nog wel eens op ruiten in de binnenstad zitten. Als teken van vergane tijden.