Benut de herbenoeming van uw bestuurder
Bestuurder word je niet zo maar, maar als je het bent, moet je het dan blijven? Die vraagt stelt onze vaste columnist, Anthon van der Horst van GITP. ‘Doorselecteren is noodzakelijk om het team sterk te houden.’ En ook: ‘Is het denkbaar dat er een openbare procedure wordt gestart, waar de zittende bestuurder in meedoet? Bij de Koninklijke Nederlandse Bachvereniging moet je ook elk jaar opnieuw bewijzen dat je terecht in het koor zit.’
Net als een politicus is de bestuurder tegenwoordig vaak tijdelijk benoemd. Meestal voor een periode van vier jaar. Met als optie om deze te verlengen met wederom vier jaar. Afhankelijk van de branche sector en de opgestelde reglementen kan dat wel of niet nogmaals verlengd worden. De Raad heeft als werkgever de taak om de herbenoeming zorgvuldig te doen. Ik wil hier een pleidooi houden om het met maximale aandacht te doen. De meeste raden die te maken hebben met herbenoemingen zullen grotendeels tevreden zijn over hun bestuurder. Roept de bestuurder teveel twijfel op, dan is het eigenlijk gemakkelijk, want een herbenoeming zal dan niet plaatsvinden. Wel vervelend in de meeste gevallen, maar het is een mogelijkheid ingegeven door de aan het begin gemaakte afspraken. Is het erg om aan het einde van de afgesproken periode niet tot herbenoeming over te gaan? Nee, het is een zakelijke uitoefening van het contract. Vergeet niet, het is geen vóórtijdige beëindiging, dan is er meestal echt iets aan de hand. Een bestuurder niet herbenoemen terwijl het wel kan, zal nu meestal plaatsvinden als er echte problemen zijn. Zijn er kanttekeningen of lichte twijfel, er is immers met iedereen wel wat, dan zal er al snel voor een herbenoeming gekozen worden.
Het scheelt ook een hoop gedoe!
Bestuurders zullen het niet leuk vinden maar ik zou de Raad willen aanraden om zich goed af te vragen of het denkbaar is dat er in de markt een bestuurder is die nog beter past bij de komende uitdagingen. Of nog eenvoudiger, eentje die gewoon beter is. Denk aan het goed presterende voetbalteam. Doorselecteren is noodzakelijk om het team sterk te houden. Peter Robertson schreef niet voor niks al in 2005 het beroemde boek: Always change a winning team! Als u uit een bezuinigingsperiode komt en toe bent aan opbouw, is de huidige bestuurder dan nog steeds de juiste? Of het omgekeerde? Groeit de organisatie en gaat het nu vooral om het stroomlijnen van processen? Het vraagt steeds iets anders van de bestuurder en het is de vraag of de komende vier jaar hetzelfde van de bestuurder vragen als de afgelopen vier jaar. De kans is groot dat dat niet zo is. Waarom dan herbenoemen? Is er geen passender bestuurder in de markt. Een nog betere? Is het denkbaar dat u een openbare procedure start, waar de zittende bestuurder in mee doet? Het klinkt niet sympathiek en als een soort motie van wantrouwen tegen de bestuurder. Ik denk niet dat er snel voor gekozen zal worden. Maar mijn moeder zong in de Koninklijke Nederlandse Bachvereniging waar ieder jaar opnieuw geauditeerd moest worden. En zij moest elk jaar weer bewijzen dat ze terecht in het koor zat.
Nooit vanzelfsprekend
Wat is de reden dat we voor zangers en sporters het heel normaal vinden, maar voor bestuurders niet? Wat maakt het dat u dezelfde bestuurder weer ‘inkoopt’? Een beetje inkoper zal u vertellen dat voor allerhande vormen van dienstverlening verschillende partijen zijn die soms nog beter zijn qua prijs kwaliteit. Waarom zou dat niet voor een bestuurder gelden? Waarom de gedwongen winkelnering? Alleen hoe zit het met vertrouwen in de bestuurder, met de open respectvolle relatie die de Raad met de bestuurder wil hebben. Zal dit helpen? Als er een volwassen werkrelatie is, denk ik zeker van wel. De bestuurder zal op scherp blijven staan en zich goed realiseren wat hij of zij moet doen om de organisatie met succes de volgende fase in te loodsen. Uiteraard mag de bestuurder het zelfvertrouwen hebben ook de meest passende bestuurder te zijn voor de volgende periode. Zelfs mag hij/zij voorrang krijgen. Maar maak het nooit vanzelfsprekend. Er gaat ook nog iets anders gebeuren. De Raad zal ‘aan de bak moeten’. De Raad zal zich een scherp beeld moeten vormen van de gewenste besturing van de organisatie voor de komende vier jaar. Heeft de raad dat scherpe beeld? Kunt u helder uitleggen waarom de zittende bestuurder het meest passend is bij de uitdaging van de komende vier jaar? Hebt u de kennis en kunde in huis om te zien wat voor eigenschappen nodig zijn voor de komende periode? Is het beeld net zo scherp als toen u de bestuurder extern aannam?
Hercontracteren
Alles overziend zou mijn advies zijn: benader een herbenoeming op zoveel mogelijk dezelfde wijze als een benoeming van een externe. Juist als u tevreden bent! Analyseer de uitdagingen voor de komende jaren, vertaal dat naar een bijpassend competentieprofiel en toets of de zittende bestuurder daaraan voldoet. Dat kan met gesprekken, zelfs met een assessment. En als u er geen selectie van wilt maken, doe dan een grondige analyse met als doel ontwikkeling. (zie bijvoorbeeld : Van carrousel tot interview | NR Governance). Vooral: beoordeel duidelijk en kritisch, zowel kritisch als waarderend. Het klopt dat de Raad dan even minder samenwerkt met de bestuurder. Alleen het doel is om de komende samenwerking nog beter of wederom goed te laten verlopen. Organiseer daarom een echt herbenoemingsproces, vergelijkbaar met de benoeming van een nieuwe bestuurder. Vergeet niet dat het ook de bestuurder de uitgelezen kans biedt nieuwe accenten aan te brengen, patronen te veranderen waar hij/zij zelf ook niet tevreden over was. Het biedt beide partijen ook de kans om te hercontracteren, om nieuwe afspraken te maken over gewenste ontwikkeling. Of u zover gaat dat u ook externen laat solliciteren, dat is een keuze, maar doe de herbenoeming niet te gemakkelijk. En bij een herbenoeming op deze wijze vormgegeven is het mandaat van de herbenoemde bestuurder enorm opgefrist en is het ook voor de rest van de organisatie duidelijk wat de koers voor de komende tijd zal zijn. En de Raad heeft de werkgeversrol maximaal ingevuld.
In contact komen met Anthon van der Horst? Kijk hier:
