TOONbeeld van succes
Samenwerken met startups. Dat was het thema van de halfjaarlijkse bijeenkomst Executive Breakfast - Ladies only van Deloitte. Welke valkuilen zijn er, hoe vermijd je die en hoe zorg je dat de samenwerking een succes wordt voor corporate én startup? Met Eneco als voorbeeld. Lessons to be learned, ook voor commissarissen die misschien wel een investering in een startup moeten goedkeuren.
Een voorbeeld van hoe samenwerking met startups een succes kan worden is de combinatie van TOON en Eneco. TOON begon als een slimme thermostaat en vooral klantenbinder voor Eneco, maar inmiddels is het een nieuw businessmodel geworden. Naast energie-inzicht en energiemanagement kun je allerlei zaken aan ‘TOON’ koppelen, zoals een brandalarm of verlichting. Maar ook ouderenzorg. Als iemand een dag geen water heeft gebruikt – en wel thuis is – is er waarschijnlijk iets aan de hand.
Veel werk
Samenwerken met startups is hip, maar is het altijd verstandig? En met hoeveel startups kun je als corporate werken? Leonie Baneke, die bij Eneco actief is op het gebied van scouten van, investeren in en managen van een portfolio van startups: ‘Als je echt iets uit de samenwerking met een startup wilt halen, moet je dat goed doen. Wij investeren momenteel in zes startups en werken met nog eens vijf tot tien partijen samen in pilots. Dat is al veel werk, dat doe je er niet even naast.’
Veranderende rol
Baneke: ‘Het domein waarin wij actief zijn is zoveel breder dan het ooit was. Het is voor bedrijven bijna onmogelijk om goed te zijn in je core business én in bijvoorbeeld data-analyse en IT én in de verbinding tussen die disciplines. Steeds meer bedrijven gaan terug naar hun kern. Zij willen goed zijn in datgene wat hun unieke kwaliteit is. Die andere disciplines moet je dan ergens anders halen.’ Bij startups bijvoorbeeld.
Lessons learned
Net als elke nieuwe ontwikkeling binnen een organisatie is het leren samenwerken met een startup een kwestie van vallen en opstaan. Ook Eneco kent zulke ‘lessons learned’. Baneke: ‘Wij hebben geleerd dat je, zeker in het begin, wat afstand moet houden en kijken hoe de startup zich ontwikkelt. Die wil namelijk nog wel eens van koers wijzigen. Dat begrijpen wij, maar in de gekozen opzet moet je er dan wel de ruimte voor ingebouwd hebben.’
Relaties
Andere aandachtspunten zijn organisatiestructuur en independence. Baneke: ‘Startups denken vaak dat als ze iemand kennen binnen een bedrijf, ze direct met alle business units een goede relatie hebben. Zo werkt het niet. Het is onze rol om start-ups aan de juiste mensen te koppelen, maar voor elk contact moeten ook zij weer hun best doen. Ook moet je van tevoren duidelijk maken dat de besluitvorming anders verloopt. Een keer per maand organiseren we een investment board waarin besluiten worden genomen. Met uitzondering van urgente situaties moeten ze daar met hun eigen planning rekening mee houden. Wat betreft independence: zorg dat je als corporate niet continu overal bovenop zit, maar weet wel waaraan je geld wordt besteed. Een maandelijks overzicht is niet teveel gevraagd.’
Golden rules
Hoe wordt de samenwerking met startups een succes? De eerste tip lijkt logisch: gewoon beginnen. Baneke: ‘Maar niet teveel tegelijkertijd.’ Commitment vanuit de board is belangrijk, net als duidelijke interne afspraken. Targets van medewerkers moeten niet botsen met de disruptieve activiteiten van een startup. De governancestructuur moet simpel zijn. ‘Eén laag voor het scouten, investeren en managen van een startup portfolio, en een laag van medewerkers die bezig is met innovatie en de samenwerking invulling geeft. Pas als je in kaart hebt gebracht wat je zelf kunt, kun je de gaten opvullen met andere partijen. Dat hoeven overigens niet per se startups te zijn. Zo wordt de samenwerking met anderen onderdeel van je innovatiestrategie.’
Wees eerlijk
Daarnaast is eerlijkheid belangrijk. Wees intern eerlijk over wat je uit de samenwerking wilt halen: een nieuw product, een cultuurverandering? Ook tegenover de startup moet je vanaf het begin eerlijk zijn en niet naderhand allerlei beperkingen inbouwen. Maak commerciële afspraken. Wat betreft het percentage aandelen dat je kunt vragen: dat is afhankelijk van de omvang van de investering en de ontwikkeling van de startup. Eneco waardeert de startup en gaat over het algemeen voor een belang tussen 15% en 49%, om de onafhankelijkheid te verzekeren. Maar elke situatie is uiteindelijk uniek. Baneke: ‘Veel belangrijker nog is het businessplan, daar moeten we gezamenlijk in geloven en aan willen bouwen. Dat is de basis van elke samenwerking, die overigens niet altijd resulteert in een investering. Met een strategische samenwerking kun je ook tot hele mooie resultaten komen.’
Deloitte Innovation
Ook Deloitte heeft de nodige ervaring met innovatieprocessen en samenwerking met startups. Edith van de Weg van Deloitte Innovation vertelt over de ontwikkeling van innovatie bij Deloitte, die in 2008 begon. ‘We hebben actief gelobbyd dat CiC Boston haar eerste Europese vestiging in Rotterdam opende. Daar komen startups, investeerders en andere partijen bij elkaar. Zelf zorgen we ervoor dat we startups stap-voor-stap leren kennen. Door eerst samen iets te organiseren en te kijken of je samen content kunt aanbieden. Actief inbreng leveren is nodig, anders ben je alleen sponsor.’