Werk heeft het gebouw verlaten

Boekrecensie

Anders samenwerken na de corona cultuurshock, luidt de ondertitel van het boek Werk heeft het gebouw verlaten van antropoloog Jitske Kramer. Thuiswerken is de norm geworden. Maar hoe gaan we daar als ‘tribes’ mee om? Of gaan we nieuwe kantoor-tribes bouwen? Kan toezicht helpen?

In de antropologie is de liminale fase een begrip. De liminale fase een periode ergens tussenin. Het is vaak niet goed om direct van A naar B te gaan, maar een geleidelijke overgang is beter. Corona heeft gezorgd dat we nu in een liminale fase zitten. We zijn inmiddels al wel zover dat het oude gewoon niet meer terug gaat komen, maar hoe het nieuwe gewoon er uit gaat zien, is ook nog volstrekt duister. Wordt thuiswerken de norm en zijn kantoren straks slechts nog ‘kampvuren’ om mooie verhalen te vertellen? Het boek Werk heeft het gebouw verlaten doet een poging om de huidige tijd te duiden en om te kijken hoe we met de nieuwe werkelijkheid om kunnen gaan.

Toezicht

Toezicht heeft ook een rol gekregen in dat boek. En ook hier is een antropologische bril gebruikt. In crisistijd zijn er een aantal archetypes. De chiefs die beslissingen moeten nemen. De deelchiefs die subbeslissingen nemen. De jagers die constant op zoek zijn naar nieuwe dingen. Vertaald naar corona: het kabinet, het OMT, de vaccinbedrijven….. In die ratrace is ook een archetype dat snel wordt vergeten maar niet mag worden onderschat: de elder. De elder is het geweten van de groep. Ze zijn de hoeders van het geheel. Elders beschermen wat er is en denken na over wat goed is voor de toekomst van de groep. Vanuit kennis waarschuwen ze voor de gevolgen. Kortom: het zijn toezichthouders. Ze waarschuwen de groep bijvoorbeeld voor te veel verandering. Tegelijkertijd zijn ze sparringpartners van de chiefs. Ze zorgen voor balans in de groep. Jitske Kramer houdt in Werk heeft het gebouw verlaten een pleidooi voor deze rol. Hoe precies weet ze niet, maar ze schrijft: ‘Ik hoop dat elders als ware sparringpartners de chiefs tot steun zijn geweest, en dat ze mogelijk heel even op de stoel van de chief zijn gaan zitten, maar daar ook heel snel weer vanaf zijn gegaan.’ Zoals een toezichthouder betaamt. Maar waar werk het gebouw verlaat, er geen oude normaal terugkeert en de vraag actueel is wat we met bestaande kantoorpanden gaan doen, is het goed dat er een ‘elder’ meekijkt. Antropologie als hulpstuk voor hedendaagse vragen. Want wat doet u nu werk het gebouw heeft verlaten? Grote kans dat die vraag nog lang niet beantwoord is. Vraag het eens een ‘elder’ en niet alleen een jager of subchief of magiër…..

==

Info over het boek? Kijk hier.