Opgelegd pandoer roept eerder tegenkrachten op dan ondersteuning

Rijnlands organiseren in de zorg
Boekbespreking

Een opmerkelijke titel voor een boek: Scherp stellen, goed zien, toezichthouden in een Rijnlandse zorgorganisatie met zelfsturende teams, eerste nog te herziene druk. Met name de laatste toevoeging…: 'Nog te herziene druk'. Onze recensent Jacques Gerards van Best Advies licht toe.

In september kwamen zorgbestuurders en toezichthouders bijeen om over toezicht te spreken in Rijnlands georiënteerde organisaties in de zorg. Jaap van der Mei overhandigde bij deze gelegenheid aan Marius Buiting (NVTZ) het eerste exemplaar van zijn nieuwe boek (in wording) over toezichthouden in een Rijnlandse context.

Professionals en medewerkers vragen in de huidige tijd om een bottom-up besturing waarin van managers, bestuurders en toezichthouders dienstbaar leiderschap wordt verwacht. Steeds meer worden bestuurders en toezichthouders zich ervan bewust dat wanneer (maatschappelijke) doelen niet gedragen worden door medewerkers, een succesvolle realisatie ervan minder kans van slagen heeft. Een opgelegd pandoer roept eerder tegenkrachten op dan ondersteuning. Steeds vaker wordt ervaren dat wanneer organisaties de omslag maken naar het vanuit de werkvloer laten ontstaan van beleid, dit voor de medewerkers een verademing is. Het schept ruimte en vergroot motivatie.

Rijnlands organiseren

In de zorgsector spreekt men bij het bottom-up organiseren en besturen, van het Rijnlands organiseren. Niet te verwarren met de bestuurskundige term: het Rijnlands bestuursmodel. Over hoe de toezichthouders functionerend in een Rijnlands bestuursmodel hun toezicht inrichten op een Rijnlands georganiseerde instelling, gaat dit boek. Een omslag naar deze wijze van organiseren is alleen mogelijk wanneer bestuurder(s) enin geloven en de toezichthouders daarin mee willen gaan. Meegaan met een andere set van werkovertuigingen en meegaan met het omarmen van het Rijnlands denken. Met deze twee onderwerpen opent het boek dan ook. Voor een raad van toezicht is het logisch dat als het waarom onderschreven wordt, de vragen naar het hoe en het wat aan de beurt komen. Achtereenvolgens wordt in dit boek beschreven hoe de ontwikkeling van Rijnlandse werkwijzen voor de raad van toezicht kan zijn, hoe het Rijnlands ontdekt kan worden en welke de nieuwe uitgangspunten er zijn om in control te komen en te blijven. Dit wordt afgesloten met praktische voorbeelden van werkwijzen van raden die Rijnlands functioneren of daarnaar op weg zijn.

Zijweg

Daartussen slaat de auteur een zijweg in die de ontwikkelingsgang van het Rijnlands functioneren in een breder kader plaatst. Enerzijds in de ontwikkelingsstadia van elk mens en anderzijds in de hiervoor aangeduide maatschappelijke ontwikkeling. Van der Mei gebruikt daarvoor de theorie van psycholoog Graves met de door hem beschreven ontwikkelingsfasen en de daarbij spelende wetmatigheden. De auteur verbindt beide met de omslag naar het Rijnlands functioneren. De auteur sluit het boek af met drie voor raden van toezicht zeer relevante onderwerpen. De verhouding tot de buitenwereld is het eerste daarvan. De raad komt in een spagaat tussen enerzijds de organisatie die intern Rijnlands functioneert en uitgaat van de ‘leefwereld’ en van vertrouwen als basis voor de besturing en anderzijds de externe  eisen van de samenleving met zijn instituties, wetten en regels: de ‘systeemwereld’ die wel gekenschetst wordt als georganiseerd wantrouwen. Het tweede onderwerp is de rol van de raad van toezicht als strategische partner van het bestuur en het afsluitende onderwerp is de werkgeversrol van de raad.

Herziene druk

Een boek dat bestuurders en toezichthouders van alle maatschappelijke organisaties handvatten aanreikt voor het omgaan met een veranderende verwachting van medewerkers richting bestuur en toezicht. Geheel terecht meldt de schrijver op het omslag dat deze eerste druk herzien zal worden, want het aantal bestuurders en toezichthouders dat geconfronteerd wordt met deze veranderingen groeit en mét hen het inzicht in wat dit voor bestuur en toezicht en het omgaan daarmee betekent. Kortom: wordt vervolgd...

Klik hier voor meer informatie.