Hoe divers zijn raden van toezicht in zorg en welzijn?

De raden van toezicht van zorg- en welzijnsorganisaties bevatten nog altijd meer mannen dan vrouwen. De gemiddelde leeftijd is relatief hoog. Er komen steeds meer toezichthouders met een andere culturele achtergrond en ervaringsdeskundigheid is goed verankerd. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit een onderzoek van de NVTZ onder de leden.

Uit onderzoek in binnen-en buitenland blijkt dat bedrijven en organisaties beter presteren als zij mensen in dienst hebben met verschillende culturele en etnische achtergronden (Rijksoverheid.nl). Het onderzoek Diversity Matters van McKinsey (2015) laat bijvoorbeeld zien dat bedrijven die goed scoren op het gebied van gender en cultureel-etnische diversiteit, financieel beter presteren dan minder diverse bedrijven. Ook onderzoek van Nathan & Lee (2015) toont aan dat diversiteit binnen het management een positief verband heeft met innovatie en zowel economisch als sociaal voordeel kan opleveren. Dat diverse bedrijven beter presteren dan minder diverse bedrijven wordt veelal verklaard door de verruiming van perspectieven die tot betere besluitvorming leidt.

Meer diversiteit op de werkvloer…

… en in de raad van toezicht

Uitkomsten enquête diversiteit onder toezichthouders

29 rvt’s all male, 1 rvt all female

Slechts 11 rvt’s hebben een lid jonger dan 30 jaar

Met betrekking tot leeftijd lieten de antwoorden zien dat de leeftijd van het jongste lid binnen de meeste raden van toezicht ligt tussen de 40-50 jaar (54,6%), gevolgd door de categorieën 30-40 jaar (23,1%) en ouder dan 50 jaar (20,5%). Slechts elf (1,8%) raden van toezicht hebben een lid jonger dan 30 jaar. Het oudste lid van de raad van toezicht is bij het merendeel van de toezichthouders die de enquête heeft ingevuld, ouder dan 65 jaar (62,1%), gevolgd door een leeftijd van 55-65 jaar (36,1%). In enkele gevallen komt het voor dat het oudste lid tussen de 45-55 jaar is (1,5%) of zelfs jonger dan 45 jaar (0,3%). Er zijn dus nauwelijks raden van toezicht waarin alle leden jonger zijn dan 55 jaar.

Leeftijd jongste lid van de raad van toezicht

Leeftijd oudste lid van de raad van toezicht

Circa 13,2% heeft toezichtcollega(’s) met andere culturele achtergrond dan de Nederlandse

Van de toezichthouders die de enquête invulden heeft 13,2% ten minste één lid met een andere culturele achtergrond dan de Nederlandse binnen de raad van toezicht. Een Surinaamse, Turkse of Marokkaanse achtergrond werd hierbij het meest genoemd. Verder heeft 54,2% van de toezichthouders die de enquête invulden binnen de raad ten minste één lid dat mede vanuit eigen ervaringsdeskundig perspectief toezicht houdt.

Nog winst te behalen bij afspiegeling  

Raden van toezicht uit deze enquête schatten hun afspiegeling van de relevante adherente omgeving over het algemeen als redelijk goed (43,9 %) of goed (34,3%) in, gevolgd door 15,4% van de raden die zichzelf als niet echt een goede afspiegeling ziet. Enkele raden zien zichzelf als erg goede afspiegeling (4,8%) of als totaal geen goede afspiegeling (1,5%) Op dit terrein valt dus zeker nog winst te behalen.

Aandacht voor diversiteit varieert

De belangrijkste conclusies

Meer mannen dan vrouwen, gemiddelde leeftijd relatief hoog

Hoewel in de meest voorkomende samenstelling van raden van toezicht het aantal mannen en vrouwen dicht bij elkaar ligt, blijkt uit de resultaten van deze enquête dat er nog altijd meer mannelijke dan vrouwelijke toezichthouders zijn. Met betrekking tot leeftijd is het zeldzaam dat een raad van toezicht een lid heeft dat jonger is dan 30 jaar en ook leden onder de 40 jaar komen in minder dan 25% van de raden van toezicht voor. Er zijn ook nauwelijks raden van toezicht waarin alle leden jonger zijn dan 55 jaar. Daarmee is de gemiddelde leeftijd binnen raden van toezicht behoorlijk hoger dan de gemiddelde leeftijd van de Nederlandse beroepsbevolking. Hierbij valt echter op te merken dat raden van toezicht inmiddels veel meer jongere leden (onder de 40 jaar) dan voorheen kennen.

Steeds meer toezichthouders met andere culturele achtergrond en ervaringsdeskundigheid goed verankerd

Ook opvallend is dat steeds meer raden van toezicht een lid kennen met een andere culturele achtergrond dan de Nederlandse. Ervaringsdeskundigheid lijkt goed verankerd binnen raden van toezicht: meer dan de helft van de respondenten van de enquête geeft aan binnen de raad minstens één lid te hebben dat mede vanuit ervaringsdeskundig perspectief toezicht houdt.

Goed beeld van aandacht voor diversiteit binnen de rvt

De resultaten uit deze enquête zijn bedoeld om een schets te geven van de diversiteit binnen raden van toezicht. Natuurlijk kan het resultaat vertekend zijn doordat raden niet gereageerd hebben. Gezien de hoge respons geeft deze enquête echter een goed beeld van de aandacht voor diversiteit binnen raden van toezicht die lid zijn van de NVTZ. Als vereniging van interne toezichthouders probeert de NVTZ het onderwerp diversiteit op de agenda van raden van toezicht te houden.

Diversiteit en de NVTZ

In oktober 2017 ondertekende de NVTZ het Charter Diversiteit, waarmee zij toezegt een effectief diversiteitsbeleid (diversiteit en inclusie) te bevorderen. Met de oriëntatiesessies aankomende toezichthouder voor meer diversiteit binnen raden van toezicht van de NVTZ Academie neemt de vereniging bijvoorbeeld het initiatief om doelgroepen die minder gerepresenteerd zijn in raden van toezicht te enthousiasmeren voor deze rol en raden van toezicht te stimuleren om hiervoor open te staan.

Tijdens het lustrumjaar Van waarde blijven (2018) werd diversiteit door de NVTZ extra onder de aandacht gebracht. Er werd bijvoorbeeld een werkgroep Diversiteit opgericht, die aandacht besteedt aan de waarde van diversiteit en de vraag wat we van mensen met diverse achtergronden kunnen leren in het besturen van organisaties. Ook in de komende jaren zal diversiteit binnen raden van toezicht bij de NVTZ op het netvlies blijven staan en zal hieraan binnen de vereniging aandacht worden geschonken.

Klik hier voor meer informatie.