Corporate Red Team

Governance Radar

Opeens was er in de coronacrisis het Red Team. Als tegenhanger van het OMT. Zou zoiets ook niet corporate kunnen werken?

Maanden hebben we in coronatijd aan de hand gelopen van het Outbreak Management Team (OMT). Het OMT werd door het kabinet bijna heilig verklaard, ook al nam het soms beslissingen die het OMT niet deelde. Maar grosso modo werd er veel waarde gehecht aan de mening van het OMT. Vergelijk het met de corporate wereld en het werkt als volgt. De raad van bestuur beslist (net als het kabinet), de raad van commissarissen adviseert en controleert (net als de Tweede Kamer). Ook corporate hoeft de RvB lang niet altijd te luisteren naar de RvC, maar zal het vaak toch welwillend toehoren en ook de mening respecteren. Zelden komt er een “Red Team”, een second opinion, in beeld.

‘Geen OMT’

Ook in coronatijd was lang het “Red Team” onzichtbaar. Terwijl het al sinds de zomervakantie ‘live’ is. Het Red Team is een club onafhankelijke zelfstandigen die als missie heeft: het OMT (en het kabinet) scherp houden. De heropleving van het coronavirus is een urgente bedreiging voor de volksgezondheid, schrijven ze bij oprichting aan het kabinet. Binnen drie dagen moeten er maatregelen worden genomen, adviseerden ze. Toch bleef het Red Team lang onder de radar. Veldepidemioloog Amrish Baidjoe is medeoprichter van het Red Team. In Trouw zegt hij heel helder: ‘Wij zijn geen OMT.’ Net zoals de RvC geen RvB is.

Constructieve zij-inspraak

In de bekendheid van het Red Team komt verandering als de Tweede Golf corona oplaait. Het volk en de oppositie beginnen te morren, en het Red Team wordt publiekelijk ontdekt. Het team is inmiddels van drie uitgegroeid naar twaalf leden. De deskundigen zitten aan talkshowtafels en mogen de Tweede Kamer vertellen hoe de complexe bestrijding van het virus beter kan. Ze zorgen voor, zoals Trouw schrijft, constructieve zij-inspraak. Ze behandelen andere invalshoeken dan het OMT, zoals het gedrag van mensen. In het Red Team zitten dan ook gedragsdeskundigen. Die zitten er in het OMT niet. Zo pleitte het Red Team (hoe toepasselijk) voor een stoplichtsysteem dat werkt als een weerbericht. Op basis van de infectiegraad in een bepaalde regio kan worden ingegrepen volgens een vast pakket maatregelen uit een gereedschapskist. Trouw schrijft: ‘Net als bij een weerbericht: als er regen is voorspeld, dan neemt een burger een paraplu mee. En de marktkoopman besluit wat minder handel in te kopen omdat het waarschijnlijk wat rustiger blijft. Zo moeten we het virus ook bestrijden.’

Vaccin tegen tunnelvisies

Het Red Team functioneert als een onafhankelijke denktank en wordt steeds serieuzer genomen. Zou dat ook niet iets voor een corporate setting zijn? Naast een raad van commissarissen een Red Team optuigen dat eens totaal uit een andere richting naar ontwikkelingen kijkt. Nee, niet als een extra bureaucratisch orgaan, maar als frisse denktank. Als constructieve zij-inspraak. Net als het Red Team in coronatijd geen OMT is, moet een corporate Red Team ook geen RvC willen zijn. Maar stel je een breed palet kennis (relevant voor jouw bedrijfstak) samen, kun je met andere ogen naar je organisatie kijken. Zeker in crisistijd. In het corona Red Team zit een oud hoofdinspecteur gezondheidsinspectie, een veldepidemioloog, een antropoloog, een epidemioloog, een data-analist en programmeur, een medisch mircobioloog, een expert complexe systemen, een verpleegkundig specialist huisartsenzorg en een gezondheidseconoom. Stel je zo’n setting (met uiteraard andere disciplines) eens corporate voor. Het zou een verrassend nieuw licht op ontwikkelingen kunnen geven. Formeel niet bedreigend, informeel zeker invloedrijk.

Imtech

Raden van commissarissen en raden van toezicht die menen dat ze voldoende tegenwicht bieden aan raden van bestuur, doen er misschien toch eens goed aan de Imtech-casus te volgen. Het FD schrijft over de Imtech-zaak: ‘KPMG-accountants trokken in december 2012 aan de bel met een brief met daarin “aanwijzingen voor fraude”. Dat was te laat, stelden de curatoren. Bovendien verzuimden ze vervolgens “hun rug recht te houden”. Ze trokken “de fraudebrief” namelijk weer in toen ze de wind van voren kregen van de raad van commissarissen van Imtech. ‘We werden als kleine kinderen naar huis gestuurd’, verklaarde KPMG-partner Lagerwaard in een interview met de curatoren over het incident.’ Wat zou er gebeurd zijn als er ook een Red Team bij Imtech actief was geweest. Of een Red Team bij ING? Zou dat team actiever hebben opgetreden om meer grip te krijgen op de Poolse dochter Slaski? Zo zijn er tal van voorbeelden te bedenken waar een Red Team door kritisch mee te kijken, bestuur en toezicht scherp kan houden. Niet om nog weer een orgaan in het leven te roepen, maar om de bubbel te voorkomen waarin veel bestuurders (net als topsporters in coronatijd) toch zitten. Bestuurders besmetten elkaar nog wel eens met het gentlemans en woman-agreement virus om elkaar niet te hard aan te pakken. Een Corporate Red Team kan best eens een goed vaccin zijn tegen tunnelvisies en blinde vlekken. Voor de broodnodige constructieve zij-inspraak. Maar pas op de valkuil die Andreas Voss, hoogleraar infectiepreventie en lid van het Outbreak Management Team (OMT), definieerde in Het Parool: ‘Ten eerste denk ik dat er in dat Red Team heel slimme mensen zitten. Feedback om te voorkomen dat je een tunnelvisie krijgt, is belangrijk. Maar het helpt niet als zo’n team via de media en andere kanalen opinie blijft maken en zelfs een soort tweede adviesorgaan wordt. Los van de kwaliteit van het advies, wordt de situatie zo extreem onduidelijk voor iedereen. Mensen gaan shoppen voor het advies dat ze het best uitkomt. Als OMT discussiëren wij intensief met elkaar, maar brengen vervolgens één advies uit aan de overheid. Natuurlijk zijn er ook leden die op bepaalde onderwerpen een afwijkend standpunt hebben. Maar dat ga je als OMT-lid niet uitgebreid in de media verkondigen. Dat is volgens mij ook volledig terecht, anders krijg je meteen discussie over een advies. Veel, zo niet alle standpunten die nu door anderen in de media worden geventileerd, zijn ook in het OMT langsgekomen. Soms voelt het dan niet goed om er niets over te kunnen zeggen, terwijl andere mensen een groot podium krijgen. Nu lijken de adviezen die die andere clubs geven totaal nieuw, en onbesproken in het OMT. Maar dat is natuurlijk niet zo.’