Coronacrisis: zie erop toe dat het bestuur nú in actie komt

Het coronavirus zal leiden tot een economische tsunami. Commissarissen moeten toezicht houden of het bestuur het bedrijf tijdig en proactief in veiligheid weet te brengen, of dat ander leiderschap en wellicht externe ondersteuning noodzakelijk is, aldus Herman Hovestad, partner van Custom Management Interim Directeuren.

In januari en februari gingen we nog skiën en waren we plannen aan het maken voor de meivakantie. Hoe anders is de situatie nu, doordat het coronavirus de wereld in zijn greep houdt. Ruim twee miljoen mensen zijn inmiddels ziek geworden en velen hebben dierbaren verloren door de snelle verspreiding van COVID-19. Wij leven mee met iedereen die door de pandemie geraakt wordt en willen onze bewondering en dankbaarheid uitspreken naar alle medewerkers in de zorg en andere kritische beroepen die ons land momenteel draaiende houden.

Verwoestende golf

De pandemie heeft ook desastreuze gevolgen voor het maatschappelijk leven - dat bijna geheel tot stilstand is gekomen - en daarmee voor het bedrijfsleven. Tot voor kort draaide de Nederlandse economie op volle toeren, de werkloosheid was nog nooit zo laag. Inmiddels is een recessie onvermijdelijk en zijn het Centraal Planbureau en IMF somber gestemd over de mogelijke duur, ernst en consequenties daarvan. De coronacrisis veroorzaakt in economische zin niet slechts een rimpeling in het water, maar een heuse tsunami. Op dit moment staan we op het strand te kijken hoe de zee zich terugtrekt, in de wetenschap dat er straks een verwoestende golf op ons afkomt, met de luchtvaart, reisbranche, retail en horecasector als eerste slachtoffers. Gelukkig reageert de overheid alert door zowel bedrijven als werknemers te dirigeren naar hoger gelegen gebied: een geldberg van miljarden euro’s aan voorzieningen. Kleinere ondernemingen kunnen van hun bank bovendien een half jaar uitstel krijgen van de aflossing van leningen tot 2,5 miljoen euro.

Uitstel is geen afstel

Die reddingsacties brengen echter ook een gevaar met zich mee: schijnzekerheid en het daardoor niet of te laat nemen van noodzakelijke maatregelen. Bedrijven moeten juist nú in actie komen en niet al hun vertrouwen vestigen op de geplande overheidssteun en bancaire aflossingspauze. De beloofde maatregelen komen immers misschien niet op tijd. Bovendien gaat voor niets alleen de zon op: over een paar maanden staan de Belastingdienst en de bank gewoon weer op de stoep. Uitstel van belastingaanslag of kredietaflossing is dus geen afstel. Verder zullen bedrijven met acute continuïteitsproblemen straks niet allemaal geholpen kunnen worden. Het grote aantal bedrijven in nood zal onvermijdelijk leiden tot keuzes, waarbij alleen de meest levensvatbare ondernemingen gered worden. Een afwachtende houding leidt dus tot het verspillen van kostbare tijd: breng het bedrijf zelf naar hoger gelegen gebied, nu het nog kan.

Geen sitting duck, maar een early bird

Hoe kunnen bedrijven de gevolgen van de coronacrisis proactief te lijf gaan? Het kernwoord is: dóen. Bestuurders moeten direct in actie komen. Dan wordt het bedrijf een early bird in plaats van een sitting duck: door vroegtijdig te anticiperen op liquiditeitsproblemen als gevolg van tekorten of prijsopdrijving in de keten, het wegvallen van de vraag, uitval van personeel en een acceleratie van disruptieve innovatie, die nu al zichtbaar wordt in de markt. Onder druk ontstaan allerlei creatieve initiatieven, die bestaande producten en diensten kunnen verdringen. Ook private equity-bedrijven, vaak zwaar gefinancierd met vreemd vermogen, moeten snel in actie komen om niet keihard geraakt te worden.

De rol van de raad van commissarissen

Tijdens de coronacrisis is ook een belangrijke rol weggelegd voor de raad van commissarissen. De rvc moet waken over de continuïteit van de organisatie en erop toezien dat het bestuur zich niet afwachtend opstelt, maar doortastend te werk gaat, met een adequate crisisaanpak. In crisistijd is het daarnaast vaak noodzakelijk om opnieuw en met een extra scherp oog naar de samenstelling van het bestuur en de bezetting van sleutelposities te kijken. Soms is ander leiderschap gewenst: de kennis en capaciteit op het gebied van herstructurering is na jaren van economische voorspoed in veel organisaties onvoldoende.

Slagvaardig crisismanagement

Als crisis- en herstructureringservaring tekortschiet, dan wordt er door ontkenningsgedrag of zelfoverschatting meestal te laat hulp ingeroepen. Daardoor zijn ook in de kern gezonde bedrijven soms niet meer te redden. Commissarissen kunnen die neergaande spiraal doorbreken door het tijdig inschakelen van externe ondersteuning. Ervaren interim directeuren kunnen ondernemingen tijdens de coronacrisis duurzaam in veiligheid helpen brengen door een strakke regie en een slagvaardige crisisaanpak: een combinatie van scenariodenken, proces- en liquiditeitsbeheersing, stakeholdermanagement en het borgen van de continuïteit.

 Klik hier voor contact met Herman Hovestad.