Commissarissen moeten nadenken over disruptieve technologie

Tech-commissaris

Volgens PwC’er en technologiespecialist Jeroen van Hoof moeten commissarissen zich verdiepen in nieuwe technologieën als 3D-printing, cloud computing en onbemande voertuigen. Die technologieën zijn al verder ontwikkeld of worden meer gebruikt dan de meeste mensen denken.

‘Het vervelende van disrupties is dat ze niet te voorspellen zijn, ze komen vaak van kleine spelers en je kunt ze niet tegenhouden. En iedereen is er naar op zoek’. Jeroen van Hoof bedenkt een toekomst waarin de zelfrijdende auto gemeengoed is geworden om te illustreren hoe ingrijpend de gevolgen kunnen zijn van nieuwe technologie. Hij denkt dat als auto’s zonder chauffeur functioneren, mensen minder behoefte hebben een auto te bezitten. Als je in deze toekomst een auto nodig hebt, dan reserveer je er gewoon één. Die staat klokslag 8 uur voor de deur, zodat je keurig op tijd een uur later op kantoor bent. Files zijn er niet meer of in ieder geval veel minder. Want die zelfrijdende computergestuurde auto’s remmen niet onverwacht en rijden, als de situatie dat vereist, als een treintje achter elkaar met constante snelheid over de snelweg. De kijkersfile hoort tot het verleden. Van bussen en treinen wordt steeds minder gebruik gemaakt. De zelfrijdende auto die je van voordeur naar voordeur brengt, is veel gemakkelijker.

Sneller dan je denkt

Als dit toekomstscenario werkelijkheid wordt dan hebben autofabrikanten daar mee te maken, evenals de toeleveranciers van de autofabrieken. Maar gevolgen zijn er ook voor de transportbranche, de producenten van bushokjes, de kiosken op de stations, de OV-bedrijven, de wegbeheerders, de makers van garagedeuren (niemand heeft immers nog zelf een auto) en de architecten die de oude garages waarin geen auto meer staat, ombouwen naar woonruimte. Dat is dus disruptie: bestaande patronen en zekerheden verdwijnen doordat mensen hun gedrag aanpassen aan de nieuwe technologie. Autobezitters worden in dit voorbeeld afnemers van de dienst vervoer. Jeroen van Hoof: ‘Als je zo voor je uitpraat en dingen bedenkt, dan word je er een beetje lacherig van. Maar dit soort dingen gebeurt wel, en onbemande auto’s zijn er sneller dan je denkt’.

Out-of the-box

Volgens hem zou het niet slecht zijn als commissarissen eens out-of the-box met de benen op tafel dergelijke scenario’s zouden bedenken om stil te staan bij de mogelijke gevolgen van innovaties. Nieuwe technologieën komen er aan, daar doe je niks aan. Je moet een manier vinden om ermee om te gaan. Hij komt steeds met voorbeelden. ‘Veel bedrijven hebben geworsteld met Twitter en Facebook. Hoe ga je daar mee om? Moet je het gebruik daarvan onder werktijd verbieden? Inmiddels hebben werkgevers ook de voordelen ontdekt. Werknemers zijn vaak heel goede ambassadeurs en daar kun je op social media gebruik van maken’.

De boot missen

Disrupties dienen zich over het algemeen niet met een oerknal aan. Van Hoof: ‘Als je tien jaar terugkijkt en je ziet dan dat er iets wezenlijks is veranderd, dan was er kennelijk sprake van disruptie. Had jij tien jaar geleden gedacht dat je, als je op vakantie gaat, bij wildvreemden thuis slaapt, in hun bed en daarvoor ook nog betaalt?’ Juist omdat nieuwe technologie zo ingrijpend kan zijn, wil iedereen er iets mee, bang om de boot te missen. ‘Dat gevaar is reëel. Een aantal grote retailers is recentelijk ten onder gegaan omdat ze geen goed online-kanaal hadden. Maar je kunt er ook té vroeg bij zijn. Bedrijven die in de jaren negentig al een internetsite hadden, kregen nogal eens last van de wet van de remmende voorsprong. De investering die ze daarvoor hadden gedaan was groot, de afschrijvingsperiode lang en toen die voorbij was, lagen ze achter.’

Serieus financieel risico

Als het gaat over kansen en bedreigingen van nieuwe technologie, zou ook veiligheid nadrukkelijk aan de orde moeten komen, vindt Van Hoof. ‘In de boardroom wordt hier reactief over gedacht. Pas als de buurman of een concurrent is gehackt wordt de vraag gesteld: ‘Kan dat bij ons ook?’ Ik zou zeggen: ‘Ga er maar vanuit dat je al gehackt bent of dat binnenkort wordt’. Vraag is wat je dan gaat doen. Heb je daarvoor een plan liggen? Op 1 januari is de Wet melding datalekken in werking getreden die de Autoriteit Persoonsgegevens de bevoegdheid geeft hoge boetes op te leggen, die kunnen oplopen tot 820.000 euro. Dan spreek je over een serieus financieel risico. Stel daar als commissaris vragen over.'

Lees meer publicaties.