Atlas van het Toezicht krijgt digitale uitbreiding

De Atlas van het Toezicht wordt vernieuwd. De Atlas in boekvorm krijgt digitale uitbreiding om zo constant nieuwe onderwerpen over het voetlicht te kunnen brengen zonder dat er steeds een nieuwe boekversie van de Atlas hoeft te komen. Coauteur Bas Baanders over de vernieuwde Atlas: ‘Nu kunnen we digitaal steeds als dat nodig is, nieuwe kaarten maken. En ook maatwerk bieden. Niet elke sector is hetzelfde.’ In 2021 worden vier nieuwe digitale kaarten aan de Atlas toegevoegd.

In 2016 verscheen onder auspiciën van het Nationaal Register voor stimulerend toezicht en de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in Zorg en welzijn (NVTZ) de Atlas van het Toezicht. De Atlas in klassieke boekvorm bestaat uit ‘kaarten’ bestaande uit een combinatie van korte, krachtige teksten en nieuwsgierig makende illustraties. De teksten maken nieuwsgierig naar de platen, de platen wekken interesse voor de teksten. Illustrator Eric Wiegers tekende voor de platen, terwijl Ton van Zonneveld en Bas Baanders de teksten schreven.

Up-to-date kennis

De Atlas is geschreven voor toezichthouders die als professionals invulling geven aan hun toezicht en die ervoor zorgen steeds te beschikken over up-to-date kennis en vaardigheden. Vanuit dat uitgangspunt is het de bedoeling om toezichthouders te prikkelen en inspireren bij hun reflectie op de manier waarop zij dat in praktijk toezicht houden. De publicatie bleek in een behoefte te voorzien en is enthousiast ontvangen door toezichthouders uit zorg en welzijn, ook in aanpalende maatschappelijke velden. Bas Baanders: ‘De tijd schrijdt echter voort en inhoudelijk dienen zich allerlei nieuwe thema’s aan. En ook voor de ontsluiting van informatie zijn er natuurlijk heel wat mogelijkheden naast die van het fysieke boek. Daarom hebben we ervoor gekozen om de papieren Atlas te houden, maar daar digitaal nieuwe thema’s aan toe te voegen.’

Doorstart

Zo maakt de Atlas dus een doorstart. Mocht er een papieren herdruk komen, worden nieuwe kaarten eventueel toegevoegd of wordt met linkjes gewerkt die verwijzen naar de kennis van andere betrokken partijen. Bas Baanders: ‘Dat doen we enerzijds om constant nieuwe kaarten te kunnen maken, zonder te wachten op een herdruk van de Atlas. Anderzijds om ervaring op te doen wat de meest handige manier is om informatie te ontsluiten. Misschien is de Atlas over een paar jaar wel helemaal digitaal. De kennisbank van de NVTZ bevat nu al allerlei bruikbare informatie die ook voortdurend geactualiseerd en aangevuld wordt, en er zijn natuurlijk ook andere bronnen voor zinvolle informatie. Denk aan de kennisbank van het Nationaal Register. Daarnaast is het in een digitale omgeving gemakkelijker om in te spelen op actuele discussies en lezers te wijzen op relevant cursusaanbod, bijeenkomsten of congressen.’

Geen one-size-fits-all

De achterban van de NVTZ is zeer divers. Er zijn ziekenhuizen, GGZ-instellingen, VVT-instellingen, instellingen voor zorg aan mensen met een beperking en er is natuurlijk een veelheid aan actoren op het gebied van welzijn. De leden zijn zó divers dat voor de Atlas het stramien van ‘one-size-fits-all’ op termijn ontoereikend is. Bas Baanders: ‘Het gebeurt dat bepaalde inzichten voor een sector minder relevant zijn voor andere sectoren. En binnen sectoren zoals VVT-instellingen, instellingen voor gehandicaptenzorg en ziekenhuizen is sprake van een grote diversiteit. De governance van bijvoorbeeld landelijk werkende GGZ-instellingen kan een wereld van verschil zijn vergeleken met die van nieuwe initiatieven voor kleinschalige GGZ. Daar kunnen verschillende behoeften bestaan aan informatie over goed intern toezicht. Het zou het het mooist zijn als op termijn de kennis toegespitst op sector en de aard van organisaties ontsloten kan worden.’

Proeffase

Dit jaar is een proefjaar en komen de eerste digitale kaarten online. Deze kaarten zijn via de websites van de NVTZ (www.nvtz.nl) en van het NR (www.nationaalregister.nl) toegankelijk. In 2021 worden vier nieuwe thema’s geïntroduceerd in kaarten, geschreven door Puck Dinjens en Bas Baanders. De eerste kaart heeft als titel: ‘Samen betere zorg en ondersteuning leveren’. Deze kaart behandelt het thema dat organisaties voor zorg en welzijn meer en meer gaan functioneren in zogeheten organisatienetwerken: netwerken van minimaal drie organisaties die gezamenlijk bepaalde zorg en ondersteuning realiseren die niet door één van de samenwerkingspartners gerealiseerd kan worden. Dergelijke netwerkvorming is nodig om integraal te kunnen inspelen op wat burgers nodig hebben om met kwaliteit het eigen leven te leiden. Veel bestuurders hiermee bezig zijn. Het ligt dus voor de hand dat dit thema prominenter op de agenda komt te staan van RvT-vergaderingen. Immers: van oudsher houden veel raden van toezicht primair toezicht op de organisatie. Hoe kunnen raden van toezicht hierop inspelen?

Andere thema’s en kaarten

In de loop van dit jaar komen drie andere kaarten online beschikbaar. Deze gaan over: ‘Vermijd dat risicomijding risicovol wordt’. Deze kaart behandelt dat risicoleiderschap voor een bestuurder onontbeerlijk is om innovaties tot stand te brengen. Hoe gaat de RvT die misschien geneigd is toezicht op risicobeheersing, om met de span risicoleiderschap en innovatie? In de kaart ‘Toezien is vooruitzien’ wordt stilgestaan bij de ontwikkeling dat hedendaags strategisch beleid steeds kortcyclischer wordt en wat dat betekent voor raden van toezicht. Ten slotte is er een kaart met de titel: ‘Het echte leven leren kennen’ en die gaat over de plaats van het ervaringsdeskundig perspectief in het toezicht door raden van toezicht.

==

Via deze link komt u bij de nieuwe kaart van de ‘digitale’ Atlas.

Bas Baanders, co-auteur van de Atlas van het toezicht, faculty member van de NVTZ.